Làng Mỹ Khê nay là Phường Phước Mỹ Quận Sơn Trà thành Phố Đà Nẵng đã ra đời và chính thức có tên trong bản đồ
Thuận Qủang từ năm 1571 .Đó là vào thời Anh Tông Hoàng Đế Niên Hiệu Hồng Phúc năm thứ 13 đến nay đã được 430 năm
.Tộc Đàm là những người đầu tiên đến " Khai dân lập ấp " tôn xưng xả hiệu Mỹ Khê . Mỹ Khê có nghỉa là Con khe nước chạy
chính giửa , chia Làng làm hai khu vực, như là khúc xương sống của Làng . Cũng như phần lớn các Xả ven biển Miền Trung ,
làng Mỹ Khê bắt đầu là một dải cát trắng chạy dọc theo ven biển địa phương gọi là " Bạch Sa " nhưng với chủ trương
" Tiền Hiền Khai canh , Hậu Hiền khai cư " của các Thế Hệ người Mỹ Khê gian khổ , bền bỉ chiến thắng thiên nhiên ,
chiến thắng bao cản trở của xả hội đã biến một dải đất trắng thành xóm trong và xóm ngoài , thành ruộng lúa , nương
khoai xóm làng trù phú như ngày nay . Làng Mỹ Khê cũng có đầy đủ các tiêu chuẩn để hình thành một làng xả như bao Làng
xả khác ở Việt Nam , cũng có những kiến trúc Văn Hóa như Đình , Chùa , Miểu , chẳng hạn như Chùa Mỹ Khê .Phật Đài Quan
âm lộ thiên , lăng ông , lăng Bà , nhà Từ Đường của các Tộc Họ . Làng Mỹ Khê có 12 Tôn Tộc nên số lượng nhà Từ Đường so
với các nơi khác thế là nhiều , nhà Từ Đường là nơi sinh hoạt Văn Hóa tinh thần của từng Tộc Họ . Nói đến Làng thì phải có Đình
. Đình là biểu tượng tâm linh của dân làng , ngày xưa Đình sát gần biển và nhỏ hơn bây giờ, vào năm Sửu 1913 Đình đả bị sóng
cuốn trôi , dân làng mới dời vào và xây cất lại giửa trung tâm làng xóm , và những năm sau này đả được trùng tu khang trang lại
như ngày nay . Đình được xây dựng theo lối kiến trúc cổ , có Tiền Đình , Hậu tẩm , có cả Tứ Linh Long, lân, Quy , Phụng ,
trước tiên là cổng tam quan gồm có 3 cổng , chính giửa Đình được xạ theo kiểu có lầu , trang trí bằng nhửng bức vẻ phong
cảnh và trên các đỉnh được cẩn các con Long , Phụng .Bảng Hoành Phi ở giửa đề 4 chử " Di Tích Lịch Sử " và hai câu đối hai bên
Đứng trước nhìn vào hai cánh Tả , Hửu , mổi bên đều có một con Long và một con Lân đối xứng nhau theo từng cặp , mái Đình
được lợp bằng ngoái âm dương , trên mái có hai lầu tượng trưng cho lầu trống và lầu chuông phía trong trang trí cẩn cá và hoa ,
trên mái đình cẩn hình " Lương Tranh nguyệt " và các con Phụng ở các góc của Đình xuống phía dưới đằng trước có hai trụ tròn
được cẩn Rồng , Phượng rất sinh động với hai tấm liểng với hai câu đối .
Trong khối kiến trúc của Đình Làng Mỹ Khê có một chi tiết nổi bậc là 4 cột đình được cẩn " Rồng cuộn Hồ Quy " rất uy nguy .
Bốn cột Đình là biểu tượng tạo nên thế đứng vửng chắc muôn đời cho dân Làng Mỹ Khê củng như tất cả nội dung của các bức
hoành phi , câu đối trong và ngoài đều thể hiện được truyền thống lâu đời của Làng Mỹ Khê mảnh đất " Địa Linh Nhân Kiệt "
Đất Linh sinh người tài .Đó là truyền thống , là niềm tự hào của người dân Mỹ Khê . Củng như các Đình Làng khác Đình
Làng Mỹ Khê củng là nơi Thờ Thành Hoàng , Tiền Hiền và Hậu Hiền của Làng . Bàn Thờ chính giửa Thờ Thành Hoàng của Làng
. Vua Minh Mạng của Triều nguyễn đã phong cho Thành Hoàng của Làng là " Bảo An Chanh truc Thành Hoàng " Bên Tả thờ
Tiền Hiền . Bên Hửu Thờ Hậu Hiền . Hậu Hiền của Làng Mỹ Khê là ông . Trần Qúy Công có sắc phong .
Trải qua bao biến thiên của lịch sử . Người Mỹ Khê còn giử được 16 sắc phong của Quốc Triều cho các Tôn Thần của Làng ,
chứng minh sức bền vửng của tâm linh Làng Mỹ Khê .Đình Làng Mỹ Khê luôn luôn được chăm sóc , hương khói ngút ngàn ,
và dạy bảo cho con cháu biết về Hương Phong của Làng . Hằng năm các lể Hội thường xuyên được tổ chức
Lể Tất Niên và Minh Xuân
Được tổ chức từ ngày 24 tháng 12 âm Lịch năm trước đến ngày 7 âm Lịch năm mới .
Đó là Lể kết thúc năm củ, và chào mừng năm mới , lể mừng xuân Tiền Hiền , Tiên Thánh , đồng thời các Tộc
, các Cụ mừng nhau đầu xuân . Chủ trì là Ban Khánh Tiết và các Đại Diện của Chư Tôn Tộc phái
- Lể Xuân Thu
Được tổ chức vào ngày 24 âm lịch đầu năm , đó là Lể ra quân các ngành nghề
- Lể Kỳ Yên
Được tổ chức vào ngày 15 tháng 6 âm Lịch với mục đích là cầu " Quốc Thái Dân An " .
Các Lể Hội được tổ chức ở Đình Làng Mỹ Khê đều có đặc điểm chung là treo cờ ngũ hành với các nghi lể trang nghiêm
, toàn dân tham gia . Các lể Hội được tổ chức nhằm mục đích .
- Duy trì và phát triển Văn Hóa của Làng xả
- Tưởng Niệm ghi nhớ các Công Đức của Tiền nhân
- Gíao Dục các thế Hệ Người Mỹ Khê yêu Quê Hương gắn bó với Quê Hương , tùy khả năng đóng góp vật chất ,
tinh thần xây dựng Quê Hương .Tóm lại Đình Làng Mỹ Khê chính là một trong những nét đẹp văn hóa của Làng ,
là trung tâm tư tưởng , tinh thần của dân Làng Mỹ Khê .Ngày 3 tháng 4 năm 1992 Sở Văn Hóa Thông tin Tỉnh Qủang Nam Đà Nẳng
đã ra Quyết định số . 28/VHTT Công nhận Đình Làng Mỹ Khê là Di Tích văn hóa cấp Tỉnh , và đả dựng bia lưu niệm .
Tài liệu được soạn thảo bởi .
Nguyên Văn Liêm